Wiele osób doświadcza problemów z ostrością widzenia, nie zdając sobie sprawy, że może to być związane z astygmatyzmem. Pojawiające się trudności w rozróżnianiu kształtów, zamglony obraz czy szybkie zmęczenie oczu to jedne z typowych objawów. Astygmatyzm jest jedną z najczęstszych wad refrakcji i może występować samodzielnie lub w połączeniu z krótkowzrocznością albo nadwzrocznością. W artykule wyjaśniamy: astygmatyzm, co to właściwie jest, jak wpływa na nasze widzenie oraz jak można go skutecznie korygować.
Astygmatyzm, co to właściwie jest?
Pojęcie „astygmatyzm” dla wielu osób brzmi obco, choć sama wada jest bardzo powszechna. Mówiąc prosto: astygmatyzm, co to znaczy? To nieregularność w krzywiźnie rogówki lub soczewki oka, która powoduje, że światło nie skupia się w jednym punkcie na siatkówce. W efekcie obraz widziany przez osobę z astygmatyzmem jest niewyraźny, rozmazany, a czasem nawet zniekształcony.
Zamiast mieć idealnie kulisty kształt, rogówka przypomina bardziej piłkę do rugby – jest spłaszczona w jednym kierunku. Przez to promienie świetlne załamują się w różnych miejscach, co prowadzi do powstawania kilku ognisk obrazu. Ta wada refrakcji może mieć różne nasilenie – od bardzo łagodnego, niemal niewyczuwalnego, po takie, które znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie. Wiedząc co to jest astygmatyzm, łatwiej zrozumieć, skąd biorą się problemy z widzeniem i jak im przeciwdziałać.
Objawy astygmatyzmu – jak je rozpoznać?
Objawy astygmatyzmu często są subtelne i rozwijają się stopniowo, dlatego wiele osób długo ich nie zauważa. Jednym z najczęstszych sygnałów jest niewyraźne widzenie zarówno z bliska, jak i z daleka. Obiekty mogą wydawać się zniekształcone lub mieć rozmazane kontury. Osoby dotknięte tą wadą często zgłaszają trudności z czytaniem drobnego tekstu, prowadzeniem pojazdu nocą czy pracą przy komputerze.
Do innych objawów należą bóle głowy, zmęczenie oczu, częste mrużenie powiek i konieczność zbliżania się do przedmiotów, by lepiej je widzieć. Warto pamiętać, że astygmatyzm może objawiać się inaczej u każdego pacjenta – niektóre osoby mogą odczuwać tylko delikatny dyskomfort, inne natomiast silne trudności z koncentracją i ostrością widzenia. Z tego powodu każda niepokojąca zmiana powinna być skonsultowana ze specjalistą.
Przyczyny powstawania astygmatyzmu
Znając odpowiedź na pytanie astygmatyzm, co to, warto również zrozumieć, dlaczego ta wada się pojawia. W większości przypadków jest ona uwarunkowana genetycznie – jeśli jeden lub oboje rodziców mają astygmatyzm, istnieje większe prawdopodobieństwo, że wystąpi on również u dziecka. Może być obecny już od urodzenia lub rozwijać się w późniejszym wieku.
Astygmatyzm może też być skutkiem urazów oka, przebytych infekcji, blizn na rogówce czy powikłań pooperacyjnych. W rzadkich przypadkach jest wynikiem chorób rogówki, takich jak stożek rogówki, który powoduje jej stopniowe ścieńczenie i deformację. Warto dodać, że astygmatyzm nie wynika z nadmiernego korzystania z komputera czy telewizora – to mit. Natomiast intensywna praca wzrokowa może nasilać objawy, szczególnie jeśli wada nie została skorygowana.
Astygmatyzm a codzienne funkcjonowanie
Nieleczony astygmatyzm może znacząco wpłynąć na jakość życia. Osoby z tą wadą często mają trudności z wykonywaniem precyzyjnych czynności – takich jak szycie, czytanie, praca z drobnymi elementami czy prowadzenie pojazdu. Długotrwałe przeciążenie wzroku może prowadzić do chronicznego bólu głowy, zmęczenia, a nawet spadku efektywności w pracy czy nauce.
Dzieci z niezdiagnozowanym astygmatyzmem mogą mieć problemy z nauką, koncentracją i opanowaniem pisma. Często nie potrafią same opisać, co im przeszkadza, dlatego rodzice powinni zwracać uwagę na sygnały takie jak mrużenie oczu, niechęć do czytania czy siadanie zbyt blisko telewizora. Mając świadomość, astygmatyzm co to, łatwiej jest dostrzec jego wpływ na codzienność i podjąć odpowiednie kroki w kierunku korekcji.
Diagnostyka i leczenie astygmatyzmu
Rozpoznanie astygmatyzmu wymaga specjalistycznego badania wzroku, które przeprowadza okulista lub optometrysta. Podczas wizyty oceniana jest ostrość widzenia, przeprowadzane są pomiary krzywizny rogówki (keratometria) oraz badanie refrakcji. W niektórych przypadkach wykonywana jest także topografia rogówki – szczegółowe badanie powierzchni oka, szczególnie przy podejrzeniu stożka rogówki.
Leczenie astygmatyzmu opiera się przede wszystkim na jego korekcji. W zależności od nasilenia wady, można stosować okulary z soczewkami cylindrycznymi lub soczewki kontaktowe toryczne, które specjalnie dopasowują się do kształtu oka. Dla pacjentów, którzy chcą zrezygnować z okularów czy soczewek, dostępne są również zabiegi laserowej korekcji wzroku – skuteczne zwłaszcza przy umiarkowanym astygmatyzmie. W każdym przypadku kluczowa jest odpowiednia diagnoza i indywidualne podejście do pacjenta.
Czy astygmatyzm można wyleczyć?
Wiele osób, zadając pytanie astygmatyzm, co to, zastanawia się też, czy tę wadę można całkowicie usunąć. W większości przypadków astygmatyzm jest trwałą cechą budowy oka i nie da się go „wyleczyć” w tradycyjnym sensie. Można jednak skutecznie go korygować, dzięki czemu osoba dotknięta tą wadą może funkcjonować tak samo dobrze, jak osoba bez problemów ze wzrokiem.
Nowoczesne metody korekcji – zarówno optyczne, jak i chirurgiczne – pozwalają na znaczne zminimalizowanie objawów i poprawę komfortu życia. Regularne badania kontrolne są niezbędne, aby monitorować zmiany w ostrości widzenia i odpowiednio dostosować metodę korekcji. W przypadku dzieci i młodzieży możliwa jest również stopniowa zmiana wady, dlatego tak ważna jest ścisła współpraca z okulistą.
Artykuł partnera.
